Auteur: Stenfert Informatisering bv Pagina 2 van 4

Het kan wel eens heel goed uitpakken als je je wooneisen moet bijstellen. Ronald Zuijderduijn en Sofie Bardoel waren op zoek naar een woning die vanwege werk en sociale contacten ten zuiden van Apeldoorn moest liggen. Beiden hadden een lang gekoesterde wens om in het buitengebied te wonen. Daarbij had Ronald de voorkeur voor een jaren dertig woning en voor Sofie was het belangrijk dat die woning in een weids landschap zou staan. Zij komt uit Leuth, een dorpje bij Nijmegen, waar ze genoot van de prachtige vergezichten. De hoop ooit zo iets voor zichzelf te hebben, had ze al lang opgegeven.

Ze hadden geen woning gevonden. Daarom besloten ze hun zoektocht naar “boven de A1” te verleggen en warempel in Nijbroek konden ze hun droom realiseren

Het huis voldeed aan hun eisen, karakteristiek, uit de jaren dertig, niet te groot en met een geweldig grote tuin met weidse uitzichten. En niet te vergeten betaalbaar, maar daarvoor moest er wel flink verbouwd worden. Het huis was de voormalige dienstwoning van het hoofd van de openbare school, de heer Vunderink. Zijn vrouw was hier tot aan haar overlijden in september 2013 blijven wonen.

Vol enthousiasme vertellen ze hoe goed het vanaf het moment dat ze er gingen kijken, voelde en hoe bijzonder het was, dat er meteen contact was met de mensen uit de buurt. Het huis moest geheel worden gestript, maar daar zagen ze helemaal niet tegenop. Het huis kon immers naar hun eigen wensen worden opgebouwd. Zo werd het echt een huis van henzelf waaraan ze hun eigen sfeer konden geven. Er werd vaart achter de verbouwing gezet, want het doel was om binnen twee maanden de woning klaar te hebben. Met behulp van vele vrienden werd de klus geklaard!

Ronald en Sofie zijn erg enthousiast over de plek die ze nu hebben. Het open landschap, het weidse uitzicht, waar Sofie zo naar had verlangd. Daarbij komt nog dat ze een deel van het aangrenzende perceel, dat tot de kerk behoorde, konden kopen. Zij mijmeren erover wat ze er allemaal mee kunnen doen, maar de plannen zijn nog niet concreet. Er is al wel een walnotenboom geplant en er zullen zeker nog meer vruchtbomen komen. Misschien ook wat dieren in de wei. Nu hebben ze alleen nog maar een hond en een kat.

De hond, Milo, heeft wat weg van een herder. Hij was in Roemenië op straat gevonden. Via een organisatie, die zich voor dit soort honden inzet, kreeg Milo asiel in Nederland. Hij werd bij een jonge vrouw in huis geplaatst, maar door omstandigheden kon zij hem niet langer verzorgen en vanaf dat moment heeft Sofie zich over hem ontfermd. Milo is bij haar in goede handen, want Sofie is hondengedragsdeskundige. “Het is een grote lieverd voor het gezin, luistert goed en is binnen een rustige hond. Desondanks is de hond nog niet geheel in onze samenleving geïntegreerd. Hij heeft een verleden en heeft de neiging zijn naasten goed te beschermen. Dat train je er niet zo maar uit, maar we zijn op de goede weg.” De kat vindt het allemaal wel best. Hij wacht op de brug tot ze van hun werk thuis komen en soms wandelt hij een eindje mee als ze Milo uitlaten.

Sofie en Ronald hebben in de korte tijd dat ze in Nijbroek wonen al veel fijne contacten binnen het dorp opgebouwd. Ze genieten van de rust en de stilte, althans dat zeggen ze, want ze lijken een druk bestaan te leiden en ze zijn bovendien nog altijd bezig met hun huis. Daarnaast helpt Sofie af en toe  als vrijwilliger in het Dorpshuis. Toen de werkgroep Polder Nijbroek werd opgericht, meldde ze zich gelijk aan als lid. Ronald vindt het project “Polder Nijbroek” een uitgelezen kans om als bewoner je invloed te laten gelden op de toekomst van het gebied. Hij is erg benieuwd hoe de acties, die hieruit voortvloeien, zullen uitwerken. Zelf wil hij graag meedenken over het verduurzamen van de polder.

Het wonen op de voor hen ideale plek willen ze met een ideale gedachte uitbreiden. Juist in dit poldergebied moet het mogelijk zijn om de kring, waaruit je je voedsel betrekt, kleiner te maken. Het lam, dat ze van de buurman kregen, was hiervan de eerste invulling. Ons voedsel kopen wij in de supermarkten en het komt van over heel de wereld. Dat vinden wij heel gewoon en iedereen doet er aan mee. Maar denk ecologisch en haal het van dichterbij. In Polder Nijbroek loopt overal melk- en slachtvee rond. Er wordt groente en fruit verbouwd. Al die streekproducten uit de Polder moeten ook hier aangeboden en gekocht worden, of misschien nog beter geruild.

Onmogelijk, niet te realiseren? Er zijn van die ideeën die als een mosterdzaadje gelanceerd worden en uiteindelijk een grootse uitwerking hebben.

Sofie en Ronald zijn blij met hun jaren dertig woning in het open landschap en Nijbroek mag blij zijn met deze mensen die met hun ideeën de Polder willen verrijken.

Dit is het zestiende verhaal in de reeks Nijbroekers in beeld, geschreven door Herman van den Nieuwendijk. Herman is onderdeel van de werkgroep Polder Nijbroek en woont aan de Dijkhuizenweg.

Op de keukentafel ligt het fotoalbum met de herinneringen aan het 50-jarig jubileum van de winkel van Arie van Gortel, vader van Alie Hamer. Ze laat de foto’s, felicitatiekaarten en krantenartikelen zien. Het is in de woonkeuken bij Alie en Gerrit Hamer lekker warm en gezellig op deze kille oktoberdag. In het weiland achter hun tuin loopt een aantal geiten. Bij de eerste regendruppels hollen ze naar binnen. Onder het keukenraam staat een mand met tijdschriften, een herinnering aan vervlogen tijden. Alie gebruikte die mand bij het venten van het brood.

Arie van Gortel en zijn vrouw Janneke kwamen uit Vaassen. Arie was bakker en iemand die ook in zijn vrije tijd niet stilzat. Hij was in 1923 medeoprichter van de Christelijke Gemengde Zangvereniging “Hosanna”, dat nog altijd bestaat. Het ondernemen zat Arie in het bloed. Hij zocht een geschikt pand voor een eigen bakkerij en die vond hij in 1931 aan de Benedenste Kruisweg in Nijbroek. “Hier in de keuken was toen de bakkerij“, vertelt Alie terwijl ze een lekker cakeje bij de thee uitdeelt, “maar mijn vader besloot in een aangrenzend vertrek een nieuwe bakkerij in te richten.” Er was ook nog een café aan de voorkant, maar dat wilde haar vader beslist niet voortzetten. Die ruimte werd tot  kruidenierswinkel omgebouwd.

In alle vroegte werd er tarwebrood gebakken, ook krenten- en rozijnenbrood. Tweemaal in de week bakte Arie roggebrood. Het bakken daarvan duurde wel 16 uur. Die roggebroden hadden een gewicht van 4 of 8 pond. Als er brood overbleef, dan werd dat aan hun twee koeien gevoerd. Invriezen was immers nog niet mogelijk.

De oven werd gestookt met rijshout, “riesemieten” noemden ze dat. Daarvan lag een hele berg achter het huis. Die berg takken kwam tijdens de oorlog goed van pas, want het was een ideale plaats om de fietsen onder te verbergen. Geen enkele fiets was immers veilig voor de Duitsers, zelfs kinderfietsen niet.

En dat herinnert Alie zich maar al te goed. Op een dag kwam er een Duitser die zo maar haar fietsje inpikte. In haar kinderogen was hij groot en dik. Alie begon vreselijk te huilen, maar de man trok zich daar niets van aan. Hij reed, hoe bestaat het, er op weg. Maar om als grote, dikke Duitser op een klein kinderfietsje te rijden, moet je wel een circusartiest zijn en dat was de man niet. Even verderop viel hij. Of uit frustratie, of misschien toch uit medelijden om het huilende kind liet hij het fietsje achter.

De spannendste momenten waren voor Arie wanneer zijn vrouw Janneke naar het 12 km verder gelegen Twello moest om de voedselbonnen in te leveren. Ze ging altijd samen met mevr. Jansen die aan het Dorpsplein een bakkerijwinkel had. Gelukkig hebben er zich nooit nare dingen voorgedaan.

“De oorlog was een tijd waarin je mensen leerde kennen”, zou Arie later in een kranteninterview vertellen. “Nooit heb ik mij ten koste van anderen verrijkt. Ik had op de zwarte markt bakken met geld kunnen verdienen, maar tot dat soort praktijken verlaagde ik me niet. Maar van bepaalde personen die ik toen geholpen heb, heb ik na de oorlog niets meer gehoord.” Doelde hij op de mensen die bij hem ondergedoken hadden gezeten of op de mensen die hij voedselhulp gaf?

Arie was principieel. Op zondag was en bleef de winkel gesloten. Dat werd hem niet altijd in dank afgenomen en heeft hem ook klanten gekost. Gas en elektriciteit waren er in die tijd in Nijbroek nog niet en het kwam voor, dat er mensen op zondag zonder kousjes voor hun petroleumstel zaten en bij Arie aanklopten. Zij werden niet geholpen, want Arie vond dat men hierop van te voren beter had moeten letten. Daarentegen stond hij altijd klaar, ook op zondag, als er zich onverwacht een probleem voordeed. Iemand was plotseling ziek geworden en had aspirine nodig. Een babyflesje was gebroken en er moest een nieuwe komen. Op zondag gaf hij het mee zonder dat hij geld daarvoor wilde.

Arie en Janneke van Gortel hadden als een van de weinigen in de omgeving telefoon. Maar deze telefoon werd niet alleen door henzelf gebruikt. Er moesten boodschappen aan mensen worden doorgegeven. Wanneer er een dokter of een veearts nodig was – en dat kon midden in de nacht zijn – ging Janneke vaak eerst nog even kijken, hoe ernstig de situatie was alvorens te bellen.

Als dochter van een middenstander hielp Alie al vroeg in de zaak mee. Toen ze eenmaal achttien was, was het nodig dat ze zo gauw mogelijk haar rijbewijs haalde, zodat het brood met de auto rondgebracht kon worden. Ze is er trots op de eerste vrouw in Nijbroek met een rijbewijs te zijn.

Een aantal wegen in de Polder was wel verhard, maar meestal alleen met grind. De onverharde wegen waren zo slecht, dat het Arie zelfs een keer was overkomen, dat hij met zijn transportfiets over de kop sloeg en in de wetering terechtkwam. Met een nat pak kwam hij bij zijn hevig geschrokken vrouw. “Ach, alleen maar drie broden verdronken”. Die laconieke humor was hem eigen. Toen Alie haar vader, die op de brommer reed, eens bijna onder de auto kreeg en ze hem daarover verwijtend aansprak, zei hij: “Nou en, dan had er in de krant gestaan: dochter overrijdt vader”.

Het bezorgen van het brood met de auto bleek ook een hele opgave, zelfs als de weg met grind verhard was. Vaak kon Alie met haar auto de boerenerven niet op en moest ze een heel eind met haar broodmand lopen. Dat was vooral moeilijk op winterse dagen, zeker in de winter van 1963, die als de koudste van de vorige eeuw te boek staat. De auto was vaker dan eens helemaal ingesneeuwd. Gelukkig was er altijd die aardige postbode, die haar hielp om hem uit te graven. Op haar beurt nam Alie de post mee, die ze met het brood bezorgde. Alie was ook blij dat er ook nog iemand was, die haar die winter zo maar spontaan hielp met het bezorgen.

In maart viel eindelijk de dooi in. Met het ontluiken van de eerste voorjaarsbloemen, kwam ook de lente in Alies leven tot bloei. Gerrit, meubelmaker, was geboren in Terwolde en zijn ouders waren toen hij acht jaar oud was naar het Breestuk in Nijbroek verhuisd. De naam Hamer komt al eeuwen in Polder Nijbroek voor. Gerrit zou zo maar een afstammeling kunnen zijn van Gijsbertus Hamer, die in de 14^de eeuw landontginner in de Polder was en een kleinzoon had, die Gherit heette.

In 1965 zijn Gerrit en Alie getrouwd. Het huis van Alies ouders was groot genoeg om er twee woningen van te maken en zo mocht het jonge stel zich vanaf hun eerste huwelijksdag in deze tijd van grote woningnood met een eigen onderkomen gelukkig prijzen.

In zijn vrije tijd hielp Gerrit mee in de zaak van zijn schoonvader. Vooral op vrijdagavond moest er flink aangepakt worden om alle boodschappen, die de volgende dag moesten worden afgeleverd, in te pakken. Maar de zangrepetities op die avond bij het Nijbroekse koor “Oefening en Stichting”  liet hij zich niet afpakken.  Na haar trouwen werd Alie ook lid van het koor van Gerrit, waarvoor hij al sinds tientallen jaren vrijwilligerswerk doet.  Toen het 75-jarig bestaan van het koor samenviel met het 60-jarig lidmaatschap van Gerrit, werd hem tijdens het jubileumconcert door burgemeester Jos Penninx een lintje uitgereikt. Gerrit bleef er rustig onder, maar Alie kon van alle opwinding de hele nacht daarna niet slapen.

De kruidenierswinkel bleef voor de Arie van Gortel zijn grote passie, ook nadat zijn vrouw was overleden, ook nadat hij zelf geen brood meer bakte. Voor het 50-jarig jubileum had de buurt tot zijn verrassing alles versierd en het was goed te zien, hoe de mensen meeleefden. “Ik hoop”, zo zei deze diepgelovige man, “dat God het mij geeft, dat ik tot het einde de winkel mag houden.” En de krant kopte: “Na een halve eeuw gaat hij rustig door met zijn werk”. Nog zes jaar zou de winkel aan de Benedenste Kruisweg open zijn. De laatste jaren van zijn leven ging Arie steeds verder achteruit en in 1987 is hij op zijn 88^ste verjaardag overleden. Met zijn heengaan verdween ook voorgoed een van de laatste winkels in Polder Nijbroek.

Dit is het vijftiende verhaal in de reeks Nijbroekers in beeld, geschreven door Herman van den Nieuwendijk. Herman is onderdeel van de werkgroep Polder Nijbroek en woont aan de Dijkhuizenweg.

Vanuit hun open keuken zien Tom Vissers en Els Nijenhuis de ochtendzon opkomen. En het is voor hen heerlijk om in de middag en avond in de kamer of op het terras van de zon te genieten, terwijl ze uitkijken over de uitgestrekte weilanden in de richting van Geerstraat. Hier is hun plek onder de zon. Met hun kinderen Luuk en Sara van respectievelijk drie en anderhalf jaar oud wonen zij in het nieuwe wijkje dat ruim 6 jaar geleden werd opgeleverd. Het bekende lied van René Froger was in hun kindertijd hun grote favoriet. Nu hebben ze zelf een eigen huis en waar René simpelweg wel eens wat gelukkiger zou willen zijn, geldt dit voor Tom en Els absoluut niet.

Het stel zocht een woonplek niet te ver van hun werk. En wat doe je dan? Dan trek van je vanuit je – toen gezamenlijke – werkplek een cirkel om naar een woning te zoeken. Zo kwam Nijbroek in beeld, een dorp waarvan ze nog nooit gehoord hadden. Vanaf het eerste moment waren ze helemaal weg van de plek waar hun toekomstige woning gebouwd zou worden.

Het was een goede keuze. O, er was eerst zeker een vooroordeel. Kleine boerendorpen, daar kom je toch moeilijk tussen? Als dat al zo zou zijn, dan zeker niet in Nijbroek. Je wordt overal bij betrokken. Ze woonden er nog maar net toen het Dikke Mik feest begon. Een buurvrouw nam hen mee en zorgde er voor dat ze gelijk al veel mensen leerden kennen. Tom en Els hadden al gauw door, dat mensen die hier betrokken zijn bij de diverse, en soms heel verschillende activiteiten en verenigingen op allerlei manieren samenwerken.

Hoe twee heel verschillende organisaties elkaar kunnen vinden, bewees het beachvolleybaltoernooi op zaterdag 15 september. Dat weekend ging het nieuwe kerkseizoen van start. Kerk en Dorpshuis, vonden elkaar om dit toernooi te organiseren. Het werd een groot succes, maar daar leek het eerst niet op. Op de sluitingsdatum had zich nog maar één team aangemeld, terwijl er op tien ploegen was gerekend. Die kwamen er wel, maar pas drie dagen later. Dat typeert de mentaliteit in Nijbroek. Je kunt op de mensen rekenen, maar verwacht niet dat men al dagen, laat staan weken van te voren, bezig is om zich ergens voor op te geven.

In een gemeenschap waar je je zo opgenomen voelt, blijf je niet buitenspel staan. Op woensdagavonden gingen Tom en Els als vrijwilliger bardiensten in het Dorpshuis draaien. Al gauw zag Tom in, welke spilfunctie het Dorpshuis heeft binnen de Polder Nijbroek. Daarom meldde hij zich aan toen een bestuursfunctie vacant werd. Inmiddels is hij nu voorzitter. Dit vrijwilligerswerk kan hij alleen doen doordat Els hem daarin volledig steunt. Op haar beurt verleent  ook zij nog wel eens als vrijwilliger allerlei hand- en spandiensten.

Tom en Els maken deel uit van Stan (netwerk van burgerhulpverleners in reanimatiesituaties) in Polder Nijbroek. Zij vinden het belangrijk om naar hun medemensen om te kijken. Zelf hebben ze ook ervaren hoe Nijbroekers met hen meeleefden toen Luuk werd geboren. Om zijn geboorte dorpskundig te maken, had Tom een speciale geboorteapp aangelegd. Toen het heugelijke nieuws eenmaal geappt was, schakelde een aantal mensen na hun felicitaties de groepsapp uit. Maar ze kwamen daar snel op terug. Het ging die eerste weken niet goed met Luuk. Zo leefde iedereen met hen in deze eerste spannende weken van zijn leventje mee. Op 28 december kwam Luuk thuis. In de Nieuwjaarsnacht ging de baby mee naar buiten toen Els en Tom naar het vuurwerk bij het Dorpshuis gingen kijken. Ze waren verrast van al die warme reacties die ze daar kregen,  diep onder de indruk hoe een heel dorp met je begaan is als het niet goed gaat.

In het nieuwe wijkje hebben ze gezellige, vaak nog jonge buren. Hoewel ze elkaar bij allerlei activiteiten in het dorp tegenkomen, willen ze ook wel eens graag wat met elkaar doen. Zo kan er spontaan een barbecue of een ander feestje georganiseerd worden, waaraan iedereen zijn steentje bijdraagt.

Het is voor Tom en Els heerlijk om rustig over straat met Luuk en Sara naar de speeltuin te wandelen of om de pony’s wat te eten te geven. Ze hopen dat de kleintjes ook eens zullen beseffen wat een geluk ze hebben in deze prachtige omgeving op te groeien, in een plek onder de zon, ook als het regent.

Dit is het veertiende verhaal in de reeks Nijbroekers in beeld, geschreven door Herman van den Nieuwendijk. Herman is onderdeel van de werkgroep Polder Nijbroek en woont aan de Dijkhuizenweg.

Een mooie zaterdagmiddag in oktober. We gingen naar Nijbroek om aan vrienden ons nieuw aangekochte huis te laten zien. Toen wij de auto uitstapten, sloeg de torenklok half vijf. Meteen daarop werden wij verrast door de klokken die begonnen te luiden; eerst de kleine, gevolgd door de warme klanken van de grote, overgaand in een melodieus samenspel. Het klonk als een feest. En het was alsof ze speciaal voor ons werden geluid. Welkom in Nijbroek. Na al die jaren zijn we aan het luiden gewend geraakt, maar we zouden het niet willen missen en vaak komt nog dat gevoel van blijdschap terug als we de klokken horen.

Jannie Berends, die als koster betrokken is bij de kerk, vertelt dat de kleine klok via een elektrisch systeem in werking gezet wordt, maar de grote wordt daarentegen traditioneel geluid. Meestal doet zij dat. Als je op zondagmorgen via de klokkentoren de kerk betreedt, dan zie je hoe zij het dikke touw, die naar de grote klok leidt, hanteert. En zo kan Jannie tijdens het luiden elke kerkganger welkom heten.

Jaren geleden had haar zwager Aart Berends tijdelijk de openstaande vacature van koster op zich genomen, naast de andere functies die hij al in de kerk had. Jannie en haar man Teun besloten om hem te ontlasten. Dat deden ze klaarblijkelijk zo goed, dat na enige tijd het kerkbestuur hen vroeg om het totale kosterschap op zich te nemen. Dat hebben ze vele jaren op vrijwillige basis gedaan. Hun inzet werd erg gewaardeerd, zo zelfs dat in een speciale kerkdienst beiden door de burgemeester van de gemeente Voorst een lintje uitgereikt kregen.

Een belangrijke taak van de koster is het luiden van de klok, elke zaterdagmiddag. In de winter wordt om 4 uur geluid, in de zomer om 7 uur en in de periodes daartussen op- of aflopend met een half uur. Op zondagen of kerkelijke hoogtijdagen worden de klokken als een oproep aan het dorp een uur voor aanvang van de dienst geluid. Dan volgt er nog een tweede keer, een kwartier van te voren: mensen het is nu tijd om naar binnen te gaan. Komt het daardoor dat je eigenlijk nooit iemand te laat de kerk ziet binnenkomen?

Meestal luidde Teun de klokken en iedereen in de Polder Nijbroek wist dat. Totdat er in juli 2016 een agressieve tumor bij hem werd ontdekt. Twee maanden later, op 11 september, overleed hij, slechts 64 jaar. Een klap voor Jannie, voor het gezin, voor de kerk en de Polder Nijbroek.

Teun was er zo van overtuigd, dat Jannie na zijn overlijden als koster zou aanblijven, dat hij dat al zonder verder met haar te overleggen, had laten weten. En Jannie is koster gebleven en haar werkzaamheden deelt ze nu met Johan en Alie Gerrits. Het drietal weet dat ze er niet alleen voor staan, maar dat ze gedragen worden door de gemeente. Op de eerste plaats wordt om de twee weken de kerk door vrijwilligers schoongemaakt en ook voor de jaarlijkse schoonmaak melden zich voldoende mensen aan. Wanneer er na speciale diensten van alles moet worden opgeruimd, dan is dat in een wip gebeurd door de vele helpende handen.

Het voorbereiden van de wekelijkse diensten maakt ook deel uit van de werkzaamheden van Jannie. Het zijn vaak routinematige dingen, zoals het aansteken van de kaars, het zorgen voor een glas water voor de predikant, maar het ordelijk verlopen van de dienst zit juist in dat soort kleinigheden.

Spannende momenten blijven voor haar de speciale diensten, zoals bij huwelijken en begrafenissen. Jannie komt dan pas tot rust als de dienst begonnen is en de dominee zijn eerste woorden spreekt. Als koster moet je van te voren overal aan denken en van alles regelen. En als je toch iets vergeet, dan word je ’s morgens om 6 uur met een schrik wakker. Zoals die ene keer toen er in de winter een begrafenis was. De kachel was niet aangezet. Teun hals-over-kop naar de kerk, maar zo gauw krijg je die niet op temperatuur. Ze belden rond in het dorp en binnen mum van tijd hadden ze overal blaaskacheltjes vandaan gehaald. Maar alle moeite ten spijt, die hielpen niet veel. Zo werd deze begrafenis een extra koude bedoening.

Jannie zal ook nooit vergeten, dat er twee huwelijksinzegeningen op een en dezelfde dag waren. De eerste was vroeg in de middag, in een sober aangeklede kerk. Maar voor de tweede moest de kerk heel uitbundig versierd worden. Hiervoor hadden de vrienden van het bruidspaar maar enkele uren tijd. Er moesten roosjes en kaarsen langs de lambrisering komen en in het voorste gedeelte arenkoren, stenen en kaarsen. Ook moesten er zijden doeken door de prachtige antieke lampen worden gedrapeerd. Maar dat deed Teun zelf. Niemand anders mocht aan die lampen komen. Het contrast met het eerste huwelijk kon niet groter zijn. Na afloop werd het bruidspaar met rozenblaadjes uitgezwaaid. Hier had het kosterspaar niet op gerekend. Toen de bruiloft al in volle gang was, waren Teun en Jannie nog bezig om alles op te ruimen en om de ingetrapte rozenblaadjes van de vloer te schrobben. Voortaan geen rozenblaadjes meer.

Jannie voelt zich op haar plaats als koster in de gemeente van Nijbroek. Het luiden van de klokken geeft haar voldoening. En op zaterdag in het bijzonder brengt haar dat rust. Na het luiden blijft ze vaak nog even in de kerk achter om die rust op zich te laten inwerken, even terug te denken aan Teun. En daarin weet zij zich niet alleen, want vooral het luiden op zaterdag houdt bij veel dorpsbewoners de herinnering aan Teun nog levend.

Dit is het dertiende verhaal in de reeks Nijbroekers in beeld, geschreven door Herman van den Nieuwendijk. Herman is onderdeel van de werkgroep Polder Nijbroek en woont aan de Dijkhuizenweg.

Samen met zijn broer Martin verspreidt Tonnie Pannekoek in de vroege avond het zand voor het eerste beachvolleybaltoernooi van Nijbroek op 14 en 15 september 2018. Ondanks dat Tonnie nu met pensioen is, is het verplaatsen van grond nog steeds zijn grote hobby. En in dit geval komt die samen met zijn oude passie voor volleyballen.

Die sport beoefende Tonnie graag in zijn jeugd. In Nijbroek werd in de tweede helft van de zestiger jaren de volleybalclub DVS (Door Vriendschap Sterk) opgericht om de jongeren meer aan het sporten te krijgen. Tonnie was er met een groepje van 10-12 jongens en meisjes vanaf het eerste uur bij. Er werd in dit prille begin in de schuur van het houtvezelbedrijf Fikse gevolleybald. De afspraak was wel, dat als tegenprestatie de spelers op zaterdag hielpen met het balen van de houtkrullen.

DVS begon in de laagste regionen van de competitie. De Nijbroekers bleken talent te hebben en ze waren fanatiek. Vier keer achter elkaar werd de ploeg kampioen en promoveerde. Daarmee haalde men zelfs de regionale pers. Geen wonder dat door deze successen de club groeide en op een gegeven moment waren er wel zo’n honderd leden uit Nijbroek en omgeving. De “thuis”-wedstrijden werden in Apeldoorn gespeeld.

Om te trainen was er behoefte aan meer ruimte en die kwam er ook. Dankzij de prestaties van DVS heeft Nijbroek een prachtige gymzaal aan de Middendijk. Helaas heeft DVS maar een jaar of tien bestaan. De club is opgegaan in SVA Emst.

Misschien is het beachvolleyballen de aanzet voor het oprichten van een nieuwe vereniging. Want het is jammer dat DVS niet meer bestaat. Het volleyballen had een belangrijke functie binnen de gemeenschap. Ouders leefden met de sport van hun kinderen mee en brachten hen naar de wedstrijden. En natuurlijk was de club ook een ontmoetingsplaats voor jongens en meisjes. En van het een kwam het ander. Zo hebben Tonnie en Mieke elkaar hier ontmoet. Zij trouwden en gingen in een nieuwgebouwd huis naast de boerderij van Tonnies ouders aan de Veluwsedijk wonen. In 1992 verhuisden zij naar het monumentale pand op het Dorpsplein dat daarvoor de winkel van Willem en Teuntje Jacobs was.

Vanaf zijn dertiende draaide Tonnie al in het bedrijf van zijn vader mee. Hij hielp mee met het snoeien van hoogstambomen en het maaien van gras. Die werkzaamheden waren welkome aanvullingen op het inkomen van het zware boerenbestaan.

Tonnie nam later het bedrijf van zijn vader over. Het landbouwgedeelte stootte hij in 2002 af en het verzetten van grond werd zijn specialiteit. En er was werk genoeg. Het onderhoud aan de sloten werd een belangrijke inkomstenbron voor zijn bedrijf. Deze sloten lopen langs de rechthoekige kavels in Nijbroek, die een breedte van 30, 60 of 90 meter hebben. Tonnie heeft wel eens uitgerekend dat de totale lengte van de sloten wel 150 tot 175 km moet zijn.

Tonnie maakte vaak lange dagen, vooral als het veevoer voor de wintervoorraad werd ingekuild. Langs de randen van de meerdere lagen plastic waarmee zo’n kuilhoop luchtdicht wordt afgedekt, moest Tonnie dan grond aanbrengen. Vaak kleigrond, dat droog keihard is of in natte toestand overal aan blijft plakken. Het afdichten moet altijd snel na het inkuilen gebeuren. Een secuur werk, waarbij je het folie beslist niet mag beschadigen, want dat beschermt een grote waarde aan veevoer.

Maar ook een grondverzetter heeft wel eens een feestje. Het 25-jarig huwelijksfeest van de schoonouders van Tonnie werd op een vrijdag gevierd. Maar voor zaterdagavond moest er nog een aantal kuilhopen worden gedicht. Tonnie besloot om op het op die bruiloft maar bij een paar pilsjes te laten. Toen iedereen na afloop naar huis en naar bed ging, stapte hij op zijn graafmachine en begon de kuilen onder te dekken.

Bij de eerste twee adressen had men hem niet gehoord of men deed alsof. Maar op het derde adres kwam de boer meteen naar buiten. “Wat ben jij van plan? Dit kun je niet maken met je dronken kop!” Maar Tonnie legde uit, dat hij helemaal niet dronken was en dat hij wel die nacht moest beginnen om alle werkzaamheden voor de zaterdagavond af te krijgen. De boer heeft nog een tijdje staan kijken tot hij het vertrouwen had dat het allemaal goed zou gaan.

In de 80-er en 90-er jaren van de vorige eeuw werkte Tonnie ook vaak mee aan het uitvoeren van natuurprojecten. Het gebeurde nog wel eens dat hij dan in aanvaring kwam met boeren, die het nut  niet inzagen van kikkerpoelen die moesten worden aangelegd. “Waarom doe je daar aan mee? Zonde wat hier gebeurt. Dit land kunnen wij veel beter voor onze gewassen gebruiken!” Die poelen zouden er toch wel komen en Tonnie heeft er heel wat aangelegd. En hij is trots op de bijnaam die hij toen kreeg: de Poelenman.

Een aantal jaren is hij gemeenteraadslid geweest. En dat kenmerkt de man, die naast zijn drukke werkzaamheden ook zijn vrije tijd steekt in het belang van de gemeenschap. Zo is hij ook nu nog altijd actief. Vaak zie je hem rijden op een van zijn machines, het gras maaien in de boomgaard naast de kerk of op het kerkhof. Hij maakt deel uit van het project Polder Nijbroek en samen met Mieke laat hij zijn stem horen bij het koor Oefening en Stichting.

En die stem brengt Tonnie ook heel duidelijk naar voren wanneer hij zegt, dat de Polder Nijbroek niet meer de Polder van weleer is. De weteringen, waarop de sloten van Nijbroek uitkomen, werden in de 14^de eeuw speciaal om de Polder geleid en de dijken daarlangs markeerden het  oorspronkelijke gebied binnen de Polder. Maar deze grenzen zijn gedeeltelijk verdwenen. Een deel van de dijken behoort nu tot Terwolde en dat is historisch en landschappelijk gezien niet juist. Alle dijken zouden weer deel van de Polder Nijbroek moeten uitmaken.

Een polder die uniek is en waaraan wandelaars en fietsers hun hart kunnen ophalen. Maar op het gebied van recreatie kan er nog veel voor hen worden verbeterd. Zo vindt Tonnie dat de Wellerweg, die vroeger een doorgaande weg tussen Deventer en Apeldoorn was, een goed begaanbare weg voor fietsers en wandelaars moet worden. Ook van de Zeedijk naar de Vloeddijk via de Blankemate zou een fietsroute aangelegd moeten worden. En niet te vergeten het fietspaadje over het schouwpad naar Doevedans moet verbreed worden. Het is nu zo smal is, dat je bij een verkeerde beweging zo de plomp zou kunnen inrijden. En hij heeft nog veel meer ideeën om de dagrecreatie te bevorderen.

“Wist je,” zei Tonnie tot slot, “dat Nijbroek het koudste deel van de gemeente Voorst is? Dat komt door de vlakte en de wind die er overheen waait. Ik vind dat niet zo erg. Voor mij is het belangrijkste, dat de mensen hier warm zijn.”

Dit is het twaalfde verhaal in de reeks Nijbroekers in beeld, geschreven door Herman van den Nieuwendijk. Herman is onderdeel van de werkgroep Polder Nijbroek en woont aan de Dijkhuizenweg.