Als Jan Lammers half september 2004 bezig is om een preek te maken, gaat de telefoon. Het is Jannie Stenfert, die hem belt namens de protestante gemeente in Nijbroek om een beroep op hem te doen als predikant. Nijbroek? Nooit van gehoord.

Jan is dominee in Amsterdam en heeft daarnaast een baan in het onderwijs, die hem steeds zwaarder valt. Het zou prima passen om naast Amsterdam een tweede gemeente te hebben. Maar in een dorpje op de Veluwe? Zijn vriendin Sita, ze kennen elkaar inmiddels een jaar, heeft zo haar bedenkingen. Ze is huisarts in Amsterdam, heeft sinds kort haar eigen woning, en ze moet er niet aan denken om deel uit te gaan maken van een of andere zware Veluwse geloofsgemeenschap.

Maar zo’n aanbod sla je zo maar niet af en ze besluiten om eerst maar eens, zonder zichzelf bekend te maken, een kerkdienst bij te wonen. Daaraan willen ze nog een fikse wandeling vastknopen. De weidse omgeving moet immers prachtig zijn. Het is wel even zoeken; navigatie is nog niet algemeen. Als ze vanaf de A50 richting Nijbroek rijden, zien ze het bord naar de kerk van de gereformeerde gemeente aan de Gaartherweg. Die afslag moeten ze niet hebben. Terug naar de hoofdweg zien ze over de weilanden tussen een paar bomen een toren. Daar zal het dan toch moeten zijn, maar een bord Nijbroek valt nog nergens te bekennen. Pas bij de rotonde zien ze welke kant ze op moeten.

Bij de kerk worden ze gesignaleerd door Jannie en haar man Aart. Beiden hebben er geen idee van dat dit de eerste kennismaking is met hun toekomstige predikant en zijn partner. Ze zien  er in hun wandelkleding niet uit als toekomstige bewoners van de pastorie. De preek van ds. Marchal is uitdagend en enthousiasmerend. Jan spreekt met groot respect over deze dominee, die hij later in Beekbergen zal opvolgen.

Veel van de vooroordelen die Sita heeft, zijn door deze kerkdienst al weggenomen en Jan ziet deze eerste kennismaking met Nijbroek als Gods leiding. Toch zal er nog heel water door de IJsselvallei stromen voordat hij officieel in zijn ambt wordt bevestigd. Dat gebeurt op 5 juni 2005.

Sita blijft vooralsnog als huisarts in Amsterdam werken, maar besluit later om bij Jan in de pastorie in te trekken. De inzegening van hun kerkelijk huwelijk is op zaterdag 14 juni 2008. Het paar voelt zich ondergedompeld in een warm bad. Zij passen helemaal bij Nijbroek en Nijbroek bij hen. Toch wordt er van buiten het dorp heel verschillend naar de dominee gekeken. In Amsterdam spreken ze over hem als de gereformeerde bondsdominee van de Veluwe, terwijl gelovigen uit zwaardere gemeenschappen in de omgeving van Nijbroek hem de vrijzinnige dominee noemen. Jan maakt dat niet zo veel uit. Voor hem is belangrijk, dat er in Polder Nijbroek ruimte voor het geloof is, dat de mensen mild zijn en zich voor elkaar inzetten, ongeacht of ze nu wel of niet naar de kerk gaan. Hier voel je de betrokkenheid, want die kerk is van ons allemaal.

Op de pastorie genieten Jan en Sita dagelijks van de vele vogels om hen heen. Zelf hebben ze krielkippen, zwarte  kippen met dominees kopjes, hoe kan het ook anders. Midden op het grasveld staat een Bijbelse boom, de vijg. Die hadden ze als cadeau van een intervisiegroepje van Sita gekregen. Stekken ervan hebben ze bij hun latere  verhuizing naar Beekbergen meegenomen en twee ervan zijn uitgelopen.

Jan heeft een geweldige periode meegemaakt in de ruim 10 jaar dat hij dominee in Nijbroek was. Er was een buitengewoon goed contact met de dorpsbewoners. Pastoraal zeer betrokken genoot hij van de feestelijke momenten van huwelijksinzegeningen en doop. En niet te vergeten van die speciale momenten dat er koninklijke onderscheidingen werden uitgereikt, zelfs in de dienst op zondag.

Hoe dankbaar een taak als dominee mag zijn, voel je misschien nog wel het beste wanneer er spanning of verdriet is. Dat je echt op die momenten iets voor mensen mag betekenen. Het begeleiden van mensen die terminaal zijn, het leiden van begrafenissen, het er zijn voor de nabestaanden.

Jan gaat het erg aan het hart, dat het hem niet gelukt is om de jeugd meer bij de kerk te betrekken. De openingskampen voor het nieuwe seizoen in september werden wel goed bezocht, ook kwamen de jongelui geregeld op de catechisatie, maar de gesprekken over het geloof kregen in zijn beleving steeds minder diepgang. Alhoewel, het ook wel eens gebeurde dat er een tiener bij hem kwam en vroeg: “Dominee, mag ik ook op de catechisatie?” Van zo’n vraag kon Jan echt blij worden. Hij hoopt dat hij hen toch waardevolle dingen heeft kunnen meegeven voor hun verdere leven.

Voor Jan was een absoluut hoogtepunt het organiseren van het optreden van de bekende groep Sela in augustus 2013. Hij had het idee gekregen om de grote ontmoetingstent van Dikke Mik daarvoor te gebruiken. Op zondag stond die immers toch maar leeg, terwijl er wel bewaking moest rondlopen. Waarom niet zo iets als een evangelisatiedienst organiseren? Iets bijzonders, speciaal voor de jeugd.
En dat werd het, een fantastische avond. De temperatuur lag ’s avonds nog altijd boven de 25 graden en in de tent was het bloedheet. Dat weerhield meer dan 800 mensen er niet van om een prachtig concert van Sela bij te wonen. Nog meer dan door dit geweldige optreden, nog meer dan door de enorme belangstelling was Jan getroffen door het grote enthousiasme van de vele vrijwilligers die voor de PR en voor het bijeenbrengen van de nodige gelden hadden gezorgd.

In 2014 deed Nijbroek mee aan het programma “Zomer in Gelderland” van Omroep Gelderland. Een van de opdrachten bestond uit het optrommelen van tien mensen met een speciaal rijbewijs. Nijbroek zou Nijbroek niet zijn als dat niet lukte. Daar stonden ze, op een rij, ieder met een bord met zijn of haar “speciale rijbewijs”. Jan maakte ook deel uit van deze groep. Op zijn bord stond “verkeerde afslag”. Hij was in zijn loopbaan een andere weg ingeslagen dan die hij oorspronkelijk voor ogen had. Jan had arts willen worden. “Maar nu met een arts getrouwd, is het helemaal goed gekomen”, zei hij. “Het komt voor, dat ik tegen een van de gemeenteleden moet zeggen: daarmee moet je naar de dokter. En omgekeerd, dat mijn vrouw zegt: dit hoort meer bij een geestelijk verzorger thuis.”

Op 1 mei 2016 nam Jan in een volgepakte kerk en tijdens een drukbezochte receptie in het Dorpshuis afscheid van Nijbroek. Sita en hij waren intussen al naar Beekbergen verhuisd, een bewuste keuze om de nieuwe dominee alle bewegingsvrijheid te geven. Aan alles merk je dat Jans hart nog altijd voor een groot deel in Nijbroek ligt. Hij leeft erg mee met de dorpsgemeenschap. Het doet hem goed, dat hij nog regelmatig wordt gevraagd om hier te preken en hij ervaart het echt als iets bijzonders wanneer dorpsbewoners, die naar elders zijn vertrokken, hem nog vragen om hun kindje te dopen.

Vanuit zijn studeerkamer in de pastorie had Jan zicht op de appelboom die hij bij zijn verbintenis met Nijbroek van zijn kinderen had gekregen. De kinderen zeiden erbij dat ze hoopten dat zowel de appelboom als het predikantschap van hun vader vruchten zou dragen. Als hij dan naar buiten keek, kon Jan genieten van de bloesem en de vele appels die er aan de boom hingen maar vooral van de herinnering aan de warme woorden van zijn kinderen.  De grote wens die Jan voor Polder Nijbroek heeft, is dat het een bloeiende gemeenschap mag blijven en dat de inwoners als een overvolle appelboom vrucht mogen blijven dragen.

Dit is het éénentwintigste verhaal in de reeks Nijbroekers in beeld, geschreven door Herman van den Nieuwendijk. Herman is onderdeel van de werkgroep Polder Nijbroek en woont aan de Dijkhuizenweg.