In de zomer van 2018 kwam Annie van Niersen-Vorselman vanuit Oene terug op haar oude vertrouwde stek aan de Veluwsedijk in Nijbroek. In de boerenwoning waar ze samen met haar man Freek had gewoond, woont nu haar zoon Frank met zijn gezin. Voor haar werd daarnaast een zorgwoning in het kader van de wet WMO gebouwd. In twee dagen stond het huisje er, maar er moest in en rondom nog wel heel wat gebeuren voordat ze er haar intrek kon nemen.
Freek en Annie waren na hun trouwen in het huis van zijn ouders gaan wonen. Hier hadden ze hun boerenbedrijf gehad, maar door de aanleg van de A50 was hun land niet meer vanaf huis te bereiken. Aangezien ze toch al plannen hadden om hun bedrijf uit te breiden, was dit het juiste moment om ergens anders te beginnen.
Hun oog viel op die boerderij aan de Veluwsedijk waar ze vanaf 1976 hun boerenbedrijf met melkvee, vlees- en opfokvarkens hadden. De veestapel werd behoorlijk afgebouwd, nadat ze in 1999 hadden besloten om hun melkquotum te verkopen. Toch hadden ze bij het uitbreken van de MKZ twee jaar later nog altijd 50 stuks vleeskoeien en jong vee.
De MKZ begon op een nabijgelegen bedrijf. Annie weet het nog heel goed. Hun buurt was de eerste waar al het vee werd geruimd. Dat ging allemaal wel zo onvoorstelbaar snel. Nog enkele dagen voor de ruiming werden er bij hen enkele kalveren geboren en de veearts die kwam, had zelf nog niets over de uitbraak van de MKZ gehoord. De besmetting hield iedereen in Nijbroek en omgeving bezig, maar het waren mensen van buiten die er een ramp van maakten. Die uitbraak vond plaats op een dinsdagmiddag. In diezelfde week werd er midden in de nacht geïnventariseerd hoeveel vee elke boer had – dat gaf volgens Annie weer hoe stiekem alles moest gebeuren – en op zaterdag begon men al het vee te ruimen.
Ruim 17 jaar later merk je nog altijd welk een grote impact de MKZ op de mensen uit Nijbroek en de omliggende dorpen heeft gehad. Annie was een van de woordvoerders van de Werkgroep Landbouw en Armoede, een landelijke actiegroep. Ze laat enkele mappen zien met allerlei krantenartikelen over de MKZ en met de correspondentie die ze met allerlei ambtelijke instanties, zoals LTO Nederland, heeft gevoerd. Haar secretaresseopleiding was daarbij goed van pas gekomen. Het was een onzekere tijd en de boeren voelden zich volkomen in de steek gelaten. De minister van landbouw en de ambtenaren die beslisten over het ruimen van de (gezonde) dieren, wisten zichzelf heel goed in de media te profileren, maar de boeren misten hun werkelijke betrokkenheid. Er zijn volgens Annie door beslissende instanties heel veel fouten gemaakt.
De toch al kenmerkende saamhorigheid van de inwoners van Polder Nijbroek kwam in deze tijd nog meer naar voren. Annie belegde met het actiecomité meerdere vergaderingen voor de boeren, hun leveranciers en andere bedrijven die bij de MKZ betrokken waren. Daarbij kon iedereen zijn verhaal kwijt. Er werd actie gevoerd, zelfs tot aan de Tweede Kamer. Met het actiecomité uit de buurt werd er gedemonstreerd bij het hek van de slachterij Gosschalk in Epe, omdat daar de dieren werden vernietigd. De toegang tot de slachterij hadden ze met tractoren geblokkeerd. Maar het gevoel bleef dat ze er alleen voorstonden. Wel was het medeleven dat Koningin Beatrix met haar onverwachte bezoek aan het getroffen gebied toonde voor velen een hart onder de riem.
Aan de andere kant had Annie er moeite mee, dat juist in die tijd van rouw Willem-Alexander en Maxima zich gingen verloven. Het gaf eens te meer aan, dat het leven buiten Nijbroek zijn gewone gang ging.
De besmetting bleef niet tot de dieren beperkt. De mensen hadden het gevoel zelf ook besmet te zijn geraakt, zelfs nadat alle dieren waren geruimd. Het leek wel dat je er op aangekeken werd. Annie weet dat nog heel goed. Toen ze in die tijd even met Freek een paar dagen op verhaal kwam in Limburg, hadden zij constant het gevoel, dat iedereen aan hen kon zien, dat ze uit het MKZ-gebied kwamen, alsof ze de besmetting zo aan anderen zouden kunnen overbrengen.
Voor de veehouders was het volkomen onduidelijk hoe het na het ruimen verder moest en op welke wijze ze financieel gecompenseerd zouden worden. Er werd op initiatief van de kerk in Oene een comité opgericht dat geld voor de gedupeerde boeren ging inzamelen, maar deze op zich goedbedoelde actie liep faliekant fout. De mensen die er over gingen, konden geen goede formule vinden om het geld te verdelen. De boeren hebben er niets van gezien. Het beheer van het geld werd uiteindelijk uit handen gegeven en het werd gebruikt voor een landgoed in Barneveld en voor het aanleggen van ruilverkavelingswegen.
De laatste koe van Nijbroek werd symbolisch op het kerkhof aan de Vaassenseweg begraven. Rond alle bomen langs de weg was een rouwband gebonden. Toen men bij het kerkhof aankwam, verscheen er opeens een regenboog aan de hemel. Dat heeft heel veel indruk op de mensen gemaakt, een teken van hoop op een nieuwe toekomst. De regenboog vind je terug in de MKZ-monumenten van Nijbroek en Terwolde. Het gedenkteken in Terwolde werd door haar overleden broer Johan Vorselman gemaakt en daar is Annie best een beetje trots op.
Na de crisis hebben Freek en Annie nog wel dikbilkoeien gehad. Deze dieren waren niet aan touwen gewend en ze waren behoorlijk wild. Het was daarom altijd een gevaarlijke klus om ze op stal te zetten. Als zo’n koe moest kalveren, moest je echt voelen of er ontsluiting was en de meeste kalveren kwamen via een keizersnee ter wereld.
Toen Annie haar verhaal vertelde, was het de dag ervoor precies 8 jaar geleden dat Freek was overleden, 28 oktober 2010. Er stonden in haar huisje een paar bloemstukjes, die ze bij wijze van troost van buren had gekregen. Het is heel fijn bijzonder dat mensen zo met je blijven meeleven. Dat is bijzonder en toch ook heel gewoon. In de tijd dat Freek ziek was, was er spontane zorg vanuit de buurt. Na zijn overlijden werd door de buren het condoleren georganiseerd, het verkeer werd geregeld en er waren dragers uit de buurt.
Annie heeft na het overlijden van haar man een aantal jaren in Oene gewoond, maar ze is onnoemelijk blij weer terug te zijn in Polder Nijbroek. Geboren in Twello, is dit haar thuis geworden.
Dit is het zeventiende verhaal in de reeks Nijbroekers in beeld, geschreven door Herman van den Nieuwendijk. Herman is onderdeel van de werkgroep Polder Nijbroek en woont aan de Dijkhuizenweg.